دلایل آسیب بتن و سازه های بتنی

بتن یکی از مصالح پر کاربرد در پروژه های ساخت و ساز است  البته بتن از ترکیب مستحکمی از آب، سنگدانه و سیمان تشکیل شده است. در واقع بتن یک ماده بسیار ضروری و مفید برای پروژه های ساختمانی است. هنگامی که در بتن مواد تشکیل دهنده سیمان، سنگدانه و واحد اندازه گیری آب با نسبت های مورد نیاز مخلوط شدند، واکنش بین این مواد از جمله سیمان و آب به وجود می آید که موجب سفت شدن ترکیب مواد می شود که در نهایت بتن ساخته می شود.با ساختار مستحکم بتن می توان بیان کرد که در پروژه های ساخت و ساز اولین مصالح به کار رفته بتن می باشد.

 از طرفی هر چقدر عناصر به کار رفته در بتن کیفیت بالاتری داشته باشد بتن نیز ساختار مرغوب تر و مستحکم تری خواهد داشت. کیفیتت بتن به عنوان تضمین کننده سلامت سازه به حساب می آید به این دلیل که رکن اصلی در پروژه های ساخت و ساز در حقیقت بتن است. اما نکته اصلی در زمان ساخت و ساز یا بعد از تکمیل آن این است که بر اثر برخی از عوامل آسیب های جدی به بتن وارد می شود که با شناخت این عوامل تا حدی می توان از بروز مشکلات در بتن جلوگیری کرد. با مجاورت بتن در برابر عوامل آسیب زننده ، مشکلات جدی تر در بتن ایجاد خواهد شد بنابراین ما در این مقاله قصد داریم به بررسی دلایل آسیب بتن و سازه های بتنی بپردازیم.

کیفیت نامناسب مصالح

به طور یقین یکی از عمده ترین دلایل آسیب بتن و سازه های بتنی، کیفیت نامناسب مصالح است که موجب بروز صدمات به وجود آمده در بتن و سازه های بتنی می شود. البته در طول زمان مقاومت بتن و سازه های بتنی در مقابله با زلزله و توفان تحت تاثیر عوامل های مختلف قرار می گیرد که یکی از این عوامل تاثیر گذار، کیفیت نامناسب مصالح است. در واقع اگر بتن از مصالح بی کیفیتی ساخته شده باشد به طور مسلم طی برخی از عوامل همچون زلزله و سیل دچار آسیب های زیادی  می شود . البته در برخی از مواقع دیده می شود که استانداردهای مصالح به کار رفته در بتن به درستی انجام نشده و از تیره رس دید ناظران نیز دور مانده است. اما همین بی توجهی در طول زمان سبب می شود که سازه در برابر برخی از عوامل سیل و زلزله مقاومت بالایی از خود نشان ندهد. به همین دلیل در زمان بکار بردن موارد در بتن باید دقت زیادی کرد و طبق استانداردهای گفته شده مواد را در بتن با هم ترکیب کرد.  

خطاهای ناشی از طراحی

خطاهای ناشی از طراحی نیز در بتن یکی دیگر از دلایل آسیب بتن و سازه های بتنی است. البته در صورت خطاهای ناشی از طراحی آسیب های زیادی به بتن وارد خواهد شد. بنابراین یکی از خطاهای طراحی در بتن این است که به سازه باری وارد شود از آن طرف نیز بتن طوری طراحی شده باشد که تحمل آن را نداشته باشد. پیش بینی نکردن جای جعبه های خروجی و همچنینن جای عبور لوله های برق است. بنابراین سوراخ کردن بتن برای جای عبور موارد گفته شده نیز موجب ایجاد ترک در بتن می شود. به طور مسلم در صورت وجود ترک در بتن، رطوبت به درون آن نفوذ خواهد کرد و دوام و عمر بتن نیز کاهش می یابدو در برخی از مواقع موجب یخ زدن آب در بتن و افزایش حجم آن می شود که در نهایت بتن شکسته می شود.

ازدیگر خطای طراحی در بتن می توان به  بکارگیری نادرست از ترکیب بتن در جای نامناسب اشاره کرد. به عنوان مثال بکارگیری از بتن در جای از سازه که بزرگ و قطور است بتن دچار آسیب دیدگی خواهد شد. به همین دلیل در سازه هایی که نیاز به بتن بیشتری دارند باید از بتن با گرمادهی پایین تری استفاده کرد و از آن طرف اقدامات لازم را برای سرد شدن آن انجام داد. به طور کلی استفاده از بتن غیر متناسب  با آرماتورها باعث بروز آسیب های جدی در بتن خواهد شد و خسارت های زیادی را بر بتن وارد می کند.

تأثیر اسیدها

در برخی از مواقع در بتن، اکسیدهای قلیایی با برخی از سنگدانه های خاص واکنش می دهند که در اثر این واکنش، انبساط در بتن اتفاق خواهد افتاد . به دنبال انبساط در بتن، تنش های داخلی در بتن ایجاد می شود که در نهایت موجب ترک خوردن بتن نیز می شود. البته آسیب به وجود آمده ناشی از تاثیر اسیدها در بتن به سطح خارجی آن نیز منتقل می شود که این عامل از درون بتن را تخریب خواهد کرد. بنابراین برای عدم چنین اتفاقی در بتن قبل از هر چیز باید سنگدانه های مشکوک که توانایی واکنش با برخی از مواد نظیر تری دیمیت، کوارتز، کلسدونی، اوپال، کریستوبالیت و شیشه های سیلیسی را دارند باید مورد بررسی قرار بگیرند و در صورت فعال بودن هر کدام از آن ها از سیمانی با درجه قلیلیی کمتر استفاده شود.

سولفاته شدن

یکی دیگر از عوامل آسیب بتن و سازه های بتنی ، سولفاته شدن است. با نفوذ یون سولفات موجود در آب همراه با خاک نزدیک به آن موادی حاصل می شود که طی گذشت زمان موجب فروپاشی در سطح بتن می شود . بنابراین برای جلوگیری از چنین مشکلی در بتن باید خاک و همچنین میزان یون سولفات موجود در آب به خوبی مورد بررسی قرار گیرد.

واکنش قلیایی

واکنش های قلیایی سیلیسی و کربنات در سنگدانه های موجود نیز موجب بروز آسیب های جدی به بتن خواهد شد. در صورت واکنش دیدن هیدروکسیدهای قلیایی با سنگندانه های موجود در بتن واکنش قلیایی حاصل می شود که طی آن ژل جاذب رطوبت تولید می شود که این ژل با قرار گرفتن در مجاورت آب، منبسط و باعث بروز ترک در بتن می شود.

فرآیند ذوب و یخ

فرآیند ذوب و یخ در بتن موجب بروز مشکلاتی نظیر ترک خوردگی و فروپاشی می شود. در واقع  انبساط پیش رونده خمیر سیمان در دوره های آب شدن و یخ زدن مکرر موجب بروز آسیب های جدی در بتن می شود. یخ زدگی یکی از عوامل مخرب است که در هوای سرد در سازه بتنی به وجود می آید. در واقع آسیب های زود رس در بتن  طی چرخه های ذوب و انجماد به عنوان یک مشکل بزرگ برای دوام و انعظاف پذیری بتن خواهد بود.

 سخن پایانی

در بین تمامی مصالح ساختمانی مورد استفاده در دنیا، بتن به دلیل مزایای منحصر به فرد خود در مقایسه با سایر مصالح بیشترین کاربرد را دارد. اجزای اصلی بتن سیمان، آب و سنگدانه ها هستندکه همه این موارد به راحتی قابل دسترس هستند. از طرفی در مقایسه با مواد سیمانی مهندسی شده که برای ساخت و ساز استفاده می شود، هزینه تولید بتن سیمانی بسیار پایین است که در مقایسه با فولاد، پلیمرها و سایر مصالح ساختمانی قیمت مناسب تری دارد . بنابراین استفاده از بتن در پروژه های ساخت و ساز مقرون به صرفه می باشد. البته بتن با درجه مقاومت و استحکام بالا در اثر بروز برخی از عوامل دچار آسیب های جدی خواهد شد. بنابراین با شناخت عوامل می توان تمهیدات لازم را در بتن ایجاد کرد تا از بروز چنین مشکلات جدی در بتن جلوگیری کرد.در پروژه های ساختمانی بتن یکی از مصالح پرکاربرد است در واقع با ساختار مستحکم بتن می توان بیان کرد که در پروژه های ساخت و ساز اولین مصالح به کار رفته بتن می باشد. از طرفی هر چقدر عناصر به کار رفته در بتن کیفیت بالاتری داشته باشد بتن نیز ساختار مرغوب تر و مستحکم تری خواهد داشت. کیفیتت بتن به عنوان تضمین کننده سلامت سازه به حساب می آید به این دلیل که رکن اصلی در پروژه های ساخت و ساز در حقیقت بتن است. اما نکته اصلی در زمان ساخت و ساز یا بعد از تکمیل آن این است که بر اثر برخی از عوامل آسیب های جدی به بتن وارد می شود که با شناخت این عوامل تا حدی می توان از بروز مشکلات جدی در بتن جلوگیری کرد. بنابراین با شناخت دلایل آسیب بتن و سازه های بتنی به راحتی می توان طبق استانداردها پیش رفت و با در نظر گرفتن تمهیدات لازم از بروز مشکلات ناشی از عوامل مخرب به خوبی جلوگیری کرد.